Tesisat kontaktörü nerelerde kullanılır? Avantajları nelerdir?

Tesisat kontaktörleri, uzaktan kontrol edilebilen, bobinin enerjilenmesinden sonra kontaklarının konum değiştirmesi prensibine göre çalışan ve bu esnada dış ortama kontak gürültüsü yaymayan sessiz anahtarlama elemanlarıdır. Genellikle akıllı bina uygulamalarında, endüstri ve ofislerde aydınlatma devrelerinde kullanılan tesisat kontaktörleri, havalandırma ve ısıtma sistemlerinde, pompa uygulamalarında, kurutma sistemlerinde de tercih edilmektedir.

Tesisat kontaktörleri, standart güç kontaktörleri ile aynı çalışma prensibine sahiptir. Standart güç kontaktörlerine göre daha kapalı bir yapıya sahip olup, böylece kontakların mekanik gürültüsünü dış ortama iletmez ve daha sessiz çalışmaktadırlar. Ayrıca panoda standart güç kontaktörlerine göre hacim kazancı sağlamaktadırlar.

Tesisat kontaktörlerin bobinine uygulanan kumanda gerilimi ile kontaktör kontakları konum değiştirir. Açık kontaklar kapalı, kapalı kontaklar açık konuma geçer. Bobin enerjisinin kesilmesiyle kontaklar eski konumuna geri döner. Elektromekanik devre elemanları olan kontaktörlerin çalışma prensibini kısaca bu şekilde özetleyebiliriz.

Tesisat kontaktörleri 63 A’ dan küçük AC-1 ve AC-7a akımlarında kullanılabilir. AC-1 ve AC-7a kullanım sınıfları, endüktif olmayan ya da az endüktif yükler için beyan edilen AC yük sınıflarıdır. Panoların içine monte edilen diğer devre elemanları (otomatik sigorta, parafudr, röleler) gibi din-rayı üzerinde kullanılabilir.

Tesisat Kontaktörlerin Kullanım Alanları

Tesisat kontaktörleri şebekeden yüksek akımlar çekebilen aydınlatma devrelerinin anahtarlanmasında kullanılmaktadır. Bu uygulamalarda ilk anda nominal akımın kat kat fazlası akım çekilebilmektedir. Aydınlatma uygulamalarında zaman zaman oluşabilen darbe gerilim ve akımlar kontaktörü zorlayabilir. Seçim için tip davranış ve kapama-kesme çalışması açısından sınıflandırılmıştır. Aydınlatma devrelerinde kontaktör seçimi yaparken ampül tipi, bağlantı, kompanzasyon olup olmadığı, devreye alma ve çalıştırma akımı ve güç faktörü önemli noktalardır. Flamanlı lambalarda kontaktör, kapama sırasında lamba anma akımının 15 katına kadar yüklenirken kesme akımı anma akımına eşittir. Deşarj ve fluoresan lambalarda ise kompanzasyon yapılıp yapılmadığı çok önemlidir. Yüksek basınçlı cıva buharlı lambalarda ön ısıtma süresince (yaklaşık 5 dakika) işletme akımının iki katı bir akım söz konusudur. Halojen lambalarda ve sodyum buharlı lambalarda ise bu rejim süresi yaklaşık 10 dakikadır.

Tesisat kontaktörleri, kullanım alanına göre farklı yüklerle de yüklenebilirler. Örneğin, toplu yaşam merkezleri hastane, otel gibi yerlerde sessiz çalışma özelliğinden dolayı otomatik kapılarda, asansörlerde yer alan havalandırma sistemlerinde kullanılabilmektedir.

Şebekeden çekilen akımın ısıya dönüştüğü ısıtma uygulamalarında, ısıtıcının anahtarlanmasında da tesisat kontaktörleri tercih edilebilmektedir. Bu uygulama resistif yük grubuna girer ve akım, nominal seviyede seyredip demeraj söz konusu değildir.

Federal tesisat kontaktörleri 20 – 40 – 63 amperlerde, 2 ve 4 kutuplu olarak üretilmektedir. 20 amperde 2 NA, 40 ve 63 amperde 4 NA kontak kullanıcıya sunulmaktadır. İşletme gerilimi 230 – 400 V olup, AC-1 ve AC-7a kullanım sınıflarına uygun üretilmektedir. 20 – 40 – 63 amper tesisat kontaktörleri ile sırasıyla 3,6 – 22 – 34 kW yükler beslenebilmektedir.